Τετάρτη, Μαΐου 15, 2013
Unknown
Πριν από ένα χρόνο, οι ευρωπαίοι ηγέτες συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για να δημιουργήσουν μια ενιαία εποπτική αρχή για τις συστημικά σημαντικές τράπεζες της Ευρώπης. Αυτό το βαρυσήμαντο βήμα είναι πλέον στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Αλλά αποτελεί απλά ακόμα ένα στάδιο σε ένα ακόμη πιο φιλόδοξο εγχείρημα: την οικοδόμηση μιας τραπεζικής ένωσης για την Ευρώπη.
Η γερμανική κυβέρνηση ήταν από τους πρώτους που στήριξε την έννοια του Ευρωπαίου επόπτη ως τρόπου για την καταπολέμηση των καταστροφικών συνεργειών μεταξύ τεταμένων τραπεζών και υπερχρεωμένων κρατών της ευρωζώνης. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι επιτακτική ανάγκη η τραπεζική ένωση να καλύπτει την εποπτεία, την ανάλυση φορολογικών μηχανισμών ασφαλείας και τους κανόνες για την ασφάλεια των καταθέσεων.
Τα πλεονεκτήματα μιας τραπεζικής ένωσης σπάνια αμφισβητούνται. Αλλά εξελίσσεται μια συζήτηση σχετικά με το πώς θα διαμορφωθεί η διακυβέρνηση και η λογοδοσία της. Και τι μπορούμε να καταφέρουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα και τι απώτερους στόχους πρέπει να θέσουμε.
Η ενιαία εποπτική αρχή, που έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τη λειτουργία της στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το καλοκαίρι του 2014, δε θα βοηθήσει μόνο στην πρόληψη συσσώρευσης υπερβολικών κινδύνων. Θα υπερβαίνει εθνικές αρχές και θα μπορεί να αυξήσει την πίεση στις τράπεζες ώστε να θέσουν σε τάξη τους ισολογισμούς τους.
Ωστόσο, η επιδίωξη αυτή και μάλιστα χωρίς επιβάρυνση των φορολογουμένων θα απαιτήσει πολύ περισσότερα από τη διασυνοριακή εποπτεία. Θα χρειαστεί ένας μηχανισμός για την αναδιάρθρωση ή την εκκαθάριση των πιο αδύναμων τραπεζών μέσα από μια ομαλή, προβλέψιμη και ομοιόμορφη διαδικασία για όλη την Ευρώπη. Ο καλύτερος τρόπος για να σπάσει ο δεσμός μεταξύ τραπεζών και κρατών είναι να εξασφαλιστεί ότι η συμμετεχή των φορολογούμενων στη διάσωση των τραπεζών θα γίνει η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύντομα θα υποβάλει πρόταση για ένα μηχανισμό εκκαθάρισης. Θα αξιολογηθεί ελπίζουμε με ανοιχτό μυαλό. Ωστόσο, ενώ οι Συνθήκες της ΕΕ παρέχουν επαρκή βάση για τη νέα εποπτική αρχή και για ένα ενιαίο μηχανισμό εκκαθάρισης, δεν αρκούν για να εδραιωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας μια νέα και ισχυρή κεντρική αρχή εξυγίανσης και εκκαθάρισης. Δεν πρέπει να δίνουμε υποσχέσεις που δεν μπορούμε να κρατήσουμε. Οι υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις για μια ενιαία εποπτική αρχή εν δράσει ήδη από τον Ιανουάριο του 2013 κόστισε την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ενώ η εποπτεία διατηρεί την ανάληψη κινδύνων υπό έλεγχο, η εκκαθάριση θα είναι πιο παρεμβατική. Υπονοεί κατανομή του κόστους κινδύνων, εάν υλοποιηθούν, μεταξύ των μετόχων και άλλων εμπλεκομένων. Όταν μια τράπεζα βρίσκεται σε καθεστώς εκκαθάρισης, τα χρήματα και οι θέσεις εργασίας συνήθως χάνονται. Αυτοί που θα πληγούν θα ζητήσουν αποζημίωση. Αν υπάρχει μια δραστηριότητα που χρειάζεται σταθερή νομική βάση, είναι η εκκαθάριση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η ΕΕ δεν έχει τα μέσα για την εφαρμογή των αποφάσεων. Οι ιστορικές της ρίζες είναι αδύναμες. Η δημοκρατική της νομιμότητα θα μπορούσε να βελτιωθεί αισθητά. Αυτό που έχει είναι οι ευθύνες και οι αρμοδιότητες που ορίζονται από τις Συνθήκες της. Αν δεν τις πάρει κανείς σοβαρά, όπως προτείνεται ενίοτε, μπλέκει με το κράτος δικαίου.
Περιορισμένες αλλαγές στις Συνθήκες αυτές δεν θα παρέχουν μόνο μια ασφαλή νομική βάση για μια ευρωπαϊκή αρχή εξυγίανσης. Θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα καλύτερο διαχωρισμό ανάμεσα στον έλεγχο και τις νομισματικές λειτουργίες της ΕΚΤ, επιτρέποντας εκτός ευρωζώνης μέλη της ΕΕ να συμμετάσχουν στο καθεστώς εποπτείας επί ίσοις όροις. Τέλος, θα υπογραμμίσει το μη αναστρέψιμο της ολοκλήρωσης. Η τροποποίηση των συνθηκών απαιτεί χρόνο. Ευτυχώς, η εναλλακτική λύση δεν είναι μεταξύ μιας νομικά επισφαλούς αρχής εξυγίανσης τώρα ή της αναβολής των προσπαθειών αναμόρφωσης των τραπεζών.
Μια προσέγγιση σε δύο στάδια θα μπορούσε να ξεκινήσει με ένα μηχανισμό εκκαθάρισης που να βασίζεται σε ένα δίκτυο εθνικών αρχών μόλις η νέα εποπτική αρχή είναι λειτουργική, η οδηγία έχει εγκριθεί και οι απαιτήσεις της Basel ΙΙΙ έχουν επιτευχθεί. Αντί ενός ενιαίου ευρωπαϊκού ταμείου εξυγίανσης – που ο τομέας θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να χρηματοδοτήσει πλήρως - ένα τέτοιο μοντέλο θα βασίζεται σε εθνικούς πόρους, που υπάρχουν ήδη σε πολλά κράτη μέλη.
Ένας μηχανισμός εκκαθάρισης επικεντρωμένος στον αποτελεσματικό ευρωπαϊκό συντονισμό και σε διασυνοριακά θέματα θα έχει και άλλα πλεονεκτήματα. Σε αντίθεση με το εποπτικό δίκαιο, που έχει πλέον εναρμονιστεί σε μεγάλο βαθμό, οι νόμοι που διέπουν την εξυγίανση των τραπεζών και την αναδιάρθρωση τους διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Μια αποκεντρωμένη προσέγγιση μπορεί να αποδειχθεί πιο ασφαλής όσον αφορά την εφαρμογή αυτών των νόμων.
Ομοίως, σημαντικά διασυνοριακά ψηφίσματα, εάν υπάρχουν, είναι πιθανό να περιλαμβάνουν δραστηριότητες εντός και εκτός της ζώνης του ευρώ, ενισχύοντας το επιχείρημα για μια συντονισμένη προσέγγιση.
Μια κάποια τραπεζική ένωση μπορεί λοιπόν να πραγματοποιηθεί χωρίς την αναθεώρηση των Συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης μιας ενιαίας εποπτικής αρχής, εναρμονισμένων κανόνων για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, την εκκαθάριση και την ασφάλεια των καταθέσεων εγγυήσεων, ένα μηχανισμό εκκαθάρισης με αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ των εθνικών αρχών, και αποτελεσματικών φορολογικών δικλείδων ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ως έσχατη λύση.
Αυτό θα αποτελούσε μια στέρεη αλλά όχι ακλόνητη τραπεζική ένωση. Αλλά θα εξυπηρετούσε το σκοπό της: να εξασφαλίσει το χρόνο για τη δημιουργία της νομικής βάσης για τον μακροπρόθεσμο στόχο, δηλαδή μια πραγματικά ευρωπαϊκή και υπερεθνική ένωση τραπεζών, με ισχυρές, κεντρικές αρχές, που ενδεχομένως να καλύπτει το σύνολο της ενιαίας αγοράς.
banknews.gr
