Τρίτη, Μαρτίου 26, 2013
Unknown
Τα τελευταία τρία χρόνια, η ΕΕ έχει επιδείξει μία αξιοσημείωτη ικανότητα να μετατρέπει τα προβλήματα σε κρίσεις και τις κρίσεις σε καταστροφές. Το περασμένο καλοκαίρι, φάνηκε να ανοίγει μια νέα σελίδα. Ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, υποσχέθηκε να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να σταθεροποιήσει το ευρώ, και η σχετικά ταχεία συμφωνία σχετικά με τη δημιουργία μίας τραπεζικής ένωσης έμοιαζε με ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός.
Τώρα, φαίνεται ότι αυτή η αισιοδοξία ήταν λανθασμένη. Η κρίση της Κύπρου έχει κάνει τον βράχο να ξανακυλήσει και πάλι από την κορυφή του βουνού. Όπως ο Σίσυφος, έτσι και οι φορείς χάραξης πολιτικής της ευρωζώνης θα πρέπει και πάλι να αρχίσουν να κυλούν τον βράχο προς τα πάνω.
Η γερμανική λογική είναι φυσικά άρτια –όπως συνηθίζει να είναι– υποστηρίζοντας ότι η Κύπρος ακολουθεί εδώ και χρόνια μια πολύ επικίνδυνη στρατηγική. Το τραπεζικό της σύστημα είναι υπερβολικά μεγάλο –αν και όχι σαν της Ισλανδίας σε κλίμακα, αλλά αρκετά κοντά. Τα στοιχεία του ενεργητικού αντιστοιχούν σε περίπου οκτώ φορές το μέγεθος του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, πραγματικά υπερβολικά για να στηριχθούν από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Οι στενοί δεσμοί που αναπτύχθηκαν με τη Ρωσία είναι ένας ακόμα παράγοντας υψηλού κινδύνου. Η Λεμεσός μοιάζει πλέον με θέρετρο της Μαύρης Θάλασσας. Φυσικά, δεν υποστηρίζει κανείς ότι όλα τα ρωσικά χρήματα είναι «βρώμικα» από νομικής άποψης, ωστόσο η Κύπρος φαίνεται να διαχειρίζεται τις περισσότερες υπερπόντιες επενδύσεις της Ρωσία, λειτουργώντας ως μεσολαβητής για κεφάλαια από ρωσικές εταιρείες με έδρες διάφορα offshore κέντρα της Καραϊβικής. Η κατάσταση αυτή δεν φαίνεται ούτε λογική ούτε βιώσιμη. Και έχει σίγουρα προκαλέσει και αρκετή εχθρότητα στην υπόλοιπη ΕΕ, κάνοντας τους απανταχού πολιτικούς και αξιωματούχους να διερωτούνται ποιος ακριβώς θα επωφεληθεί από ένα ακριβό πακέτο διάσωσης.
Όλα αυτά είναι όμως περασμένα ξεχασμένα. Το θέμα είναι τι κάνουμε τώρα. Το Σχέδιο Α, σύμφωνα με το οποίο όλοι οι καταθέτες θα συνέβαλαν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των κεφαλαίων που προσφέρονται από την ΕΕ και το ΔΝΤ και αυτών που χρειάζονται για τη σταθεροποίηση του χρέους, απορρίφθηκε αποφασιστικά από το κυπριακό κοινοβούλιο. Και υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Μόσχα είναι διατεθειμένη να χαλάσει καλά ρούβλια με αντάλλαγμα κακά. Η Ευρώπη θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να παραμείνει νευρική σχετικά με τις προϋποθέσεις που θα συνδεθούν με οποιοδήποτε είδος στήριξης. Είναι καλή ιδέα να καλυτερεύσει η θέση της Ρωσίας σε σχέση με τα αποθέματα φυσικού αερίου;
Το Σχέδιο Γ, περιλαμβάνει τη δημιουργία μίας «κακής τράπεζας». Αυτό μπορεί να βγάζει νόημα μεσοπρόθεσμα, ωστόσο από μόνο του δε δημιουργεί νέο χρήμα. Και ο διαχωρισμός καλών και κακών περιουσιακών στοιχείων είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία. Υπάρχει επίσης και ο κίνδυνος αλυσιδωτών αντιδράσεων στην Ελλάδα. Πολλά από τα «κακά» περιουσιακά στοιχεία των κυπριακών τραπεζών βρίσκονται στην Ελλάδα.
Έτσι, πολύ σύντομα μπορεί να βρεθούμε προς αναζήτηση κάποιου σχεδίου Δ ή σχεδίου Ε. Αυτά τα γράμματα της αλφαβήτου θα χρειαστούν μεγαλύτερη στήριξη από την ΕΕ, και, πιθανότατα, από το ΔΝΤ. Μια τέτοια λύση δεν είναι ευπρόσδεκτη, ιδιαίτερα από το Βερολίνο, αλλά η εναλλακτική είναι ο οικονομικός αυταρχισμός για το νησί και η αποχώρηση από την ευρωζώνη, η οποία θα απαλλοτριώσει τους τραπεζικούς καταθέτες με άλλο τρόπο.
Μέχρι στιγμής, ο ρόλος της ΕΚΤ στις διαπραγματεύσεις βρισκόταν –παραδόξως- στα χέρια του Jörg Asmussen, πρώην αξιωματούχου του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας, ο οποίος τώρα βρίσκεται στο εκτελεστικό συμβούλιο της Κεντρικής Τράπεζας. Το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, ο κ. Ντράγκι θα χρειαστεί να αναλάβει αποφασιστικά την ευθύνη. Πρέπει για μία ακόμη φορά, να τηρήσει την υπόσχεσή του να κάνει «ό,τι χρειαστεί».
Πέρα από το Σαββατοκύριακο, οι Κύπριοι έχουν αποδείξει ότι η τραπεζική ένωση, όπως ορίζεται επί του παρόντος, απλά δεν υφίσταται. Μπορεί να έχουμε ενιαία εποπτική αρχή, ή τουλάχιστον πρόκειται να έχουμε. Αλλά, χωρίς κάποιο αμοιβαίο σχέδιο προστασίας για όλες τις καταθέσεις της ευρωζώνης, και χωρίς κεντρική αρχή χρηματοδότησης, η Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ μακριά από την οικονομική σταθερότητα.
